Przepisy kolejowe
sygnalizacja, znaki kolejowe, semafory
Sygnały (Instrukcje Ie-1 §3-§15)
Sygnalizatory używane przez PKP dzielą się ze względu na budowę na:
- semafory mechaniczne (kształtowe) — starszy typ, zbudowany z jednego lub dwu ruchomych ramion;
- semafory świetlne — nowszy typ, podobny do sygnalizacji świetlnej, składają się z od jednej do pięciu komór.
Sygnalizator jednokomorowy, ze stale zapalonym światłem czerwonym nazywa się tarczą zaporową świetlną. Gdy umiejscowienie wysokiego semafora jest niemożliwe, wstawia się sygnalizatory o zmniejszonych wymiarach, tzw. semafory karzełkowe (mają od jednej do trzech komór świetlnych, gdy potrzeba więcej, umieszcza się kilka sygnalizaatorów obok siebie).
Ze względu na obsługę semafory dzieli się na:
- półsamoczynne i niesamoczynne — umieszczone na słupach pomalowanych w biało—czerwone pasy, obsługiwane przez pracowników nastawni; półsamoczynne automatycznie podają sygnał „stój” po przejechaniu pociągu, niesamoczynne nigdy same nie zmieniaja podawanego sygnału. Semafory półsamoczynne stosuje się jako semafory wjazdowy i wyjazdowe przy stacjach oraz na posterunkach odstępowych. Gdy semafor połsamoczynny lub niesamoczynny podaje sygnał S1 „Stój!” maszynista nie może go minąć bez pisenego rozkazu lub podania sygnału zastępczego Sz.
- samoczynne — obsługiwane przez systemy sterowania ruchem (sygnalizatory SBL), umieszczone na białych słupach. Sygnał S1 podany na semaforze SBL można minąć po zatrzymaniu i podaniu sygnałyu Rp1
„baczność” lub (w przypadku semaforów oznaczonych dodatkowym wskaźnikiem i jazdy pociągiem towarowym) bez
zatrzymania. Stosuje się trzy rodzaje SBL:
- dwustawna — stosowana najrzadziej, używa tylko sygnałów S1 i S2, sygnalizując (odpowiednio) zajęty i wolny odcinek. Dwustawna blokada liniowa jest stosowana częsciej w metrze i WKD. Na szlakach kolejowych przed semaforami dwustawnej blokady liniowej stawia się tarcze ostrzegawcze, by ostrzec o zbliżaniu się do semafora przed zajętym odcinkiem. Pierwszy przykład na ilustracji.
- trzystawna — stosowana najczęściej, używa sygnałów: S1 przed zajętym odcinkiem, S5 przed sygnałem S1 i S2 przed sygnałem S5. Odległości pomiędzy semaforami wynoszą drogę hamowania przy maksymalnej prędkości dopuszczalnej na danym szlaku. Przy blokadzie trzystawnej nie ma konieczności stosowania tarcz ostrzegawczych. Drugi przykład na ilustracji.
- czterostawna — stosowana na szlakach o dużych dopuszczalnych prędkościach, używa sygnałów: S1 przed zajętym odcinkiem, S5 przed sygnałem S1, S3 przed sygnałem S5 i S2 przed sygnałem S3. Pozwala rozstawić semafory co połowę odległosci drogi hamowania i zwiększych przepustowość szlaku. Trzeci przykład na ilustracji.
W obrębie stacji (semafory B):
i na szlakach jednotorowych:
semafory umieszcza się po prawej stronie toru, do którego się odnoszą. Na szlakach dwutorowych semafory umieszcza się po skrajnej stronie toru, do którego się odnoszą:
Na szlakach trzy- i wielotorowych semafory odnoszące się do skrajnego lewego toru umieszcza się po lewej stronie, a dla wszystkich pozostałych torów – po prawej stronie:
