Przepisy kolejowe

Sygnał S1 — „stój” (jedno stałe czerwone światło na semaforze). Nakazuje zatrzymanie pociągu przed semaforem.

Zgodnie z przepisami, maszynista może minąć sygnał „stój”, gdy otrzymał pisemny rozkaz od dyżurnego ruchu, dostał taką instrukcje środkami łączności, gdy został podany sygnał zastępczy Sz. Jeżeli semafor jest sygnalizatorem SBL, maszynista po zatrzymaniu i podaniu sygnału Rp1 „baczność” (jeden długi sygnał) może kontynuować jazdę z prędkością nie większą niż 20 km/h, tak by móc zatrzymać skład w razie zauważenia niebezpieczeństwa. Jeżeli na semaforze SBL znajduje się znacznik W22 (kwadratowa czarna tablica ustawiona po przekątnej pionowo, a na niej biała litera „T” wykonana z materiałów odblaskowych; stosowany na wzniesieniach ponad 6‰ — ilustracja) maszynista ciężkiego pociągu towarowego może minąć ten semafor bez zatrzymania.

Semafor świetlny z sygnałem S1 jest adekwatny do semafora kształtowego podającego sygnał Sr1.

Ilustracje przedstawiają kolejno od lewej:

1. sygnał S1 na semaforze półsamoczynnym (obsługiwanym przez pracownika nastawni) – stąd podstawa semafora jest pomalowana w biało-czerwone pasy – pięciokomorowym,
2. sygnał S1 na semaforze SBL trójkomorowym, więc w blokadzie trzy- lub czterostawnej,
3. sygnał S1 na semaforze SBL dwukomorowym w blokadzie dwustawnej,
4. sygnał S1 podany na świetlnej tarczy zaporowej (dawniej nazywany sygnałem Zs1), na której można również podać sygnał zastępczy lub sygnał zezwalający na jazdę manewrową Ms2 (dawniej Zs2),
5. sygnał S1 podany na świetlnej tarczy zaporowej, na której nie można podać inne sygnału.

Semafory SBL są samoczynne (steruje nimi system zarządzania ruchem) i ustawiane są na białych słupach, świetlne tarcze zaporowe ustawia się na słupach w biało-czerwone pasy.

Sygnał S1a — „stój! absolutny zakaz wjazdu do tunelu” (dwa czerwone światła na semaforze, górne stałe, dolne migające). Nakazuje zatrzymanie pociągu przed semaforem i nie zezwala na dalszą jazdę pod jakimkolwiek warunkiem. Jest sygnalizatorem SBL i stosowany na przykład przed wjazdem do tunelu średnicowego w Warszawie lub przystanku Warszawa Śródmieście (zdjęcie poniżej), gdzie można by minąć normalny sygnał S1 po zatrzymaniu i nadaniu sygnału Rp1 „baczność”.

Sygnał zastępczy Sz — „można przejechać obok semafora wskazującego sygnał Sr1 lub S1 „Stój” albo sygnał wątpliwy, albo też semafora nieoświetlonego lub przejechać obok sygnalizatora sygnału zastępczego, mającego wyłącznie latarnię ze światłem białym – bez rozkazu pisemnego” (jedno światło matowobiałe migające na semaforze lub maszcie semafora, albo na maszcie semafora nieoświetlonego, albo umieszczone na osobnej podstawie). Sygnał zastępczy pozwala na przejazd w sytuacjach, gdy nie można podać zwykłego sygnału zezwalającego na jazdę (awaria sygnalizatora uniemożliwiająca wyłączenie czerwonej lampy), gdy sygnał jest niepewny, gdy semafor jest nieoświetlony, gdy ustalono przebieg nieuwzględniony w normalnych sytuacjach na stacji. Pozwala na przejechanie obok takiego sygnalizatora bez zatrzymania z prędkością nie większą niż 40 km/h.

Ilustracje przedstawiają kolejno: sygnał zastępczy na semaforze półsamoczynnym (obsługiwanym przez pracownika nastawni) pięciokomorowym, sygnał zastępczy na tarczy zaporowej świetlnej.

Dawny sygnał Ms2 zezwalający na jazdę manewrową (stałe czerwone i stałe białe światło na semaforze) był podobny do sygnału zastępczego.

">

Sygnał S2 — „jazda z największą dozwoloną szybkością” (jedno zielone światło ciągłe na semaforze). Sygnał pozwala na przejazd z największa dozwoloną prędkością uwzględnioną w rozkładzie jazdy lub rozkazach dodatkowych. Semafor pięciokomorowy wyświetlający jedno ciągłe światło zielone jest używane w SBL.

Semafor świetlny z sygnałem S2 jest adekwatny do semafora kształtowego podającego sygnał Sr2.

Ilustracje przedstawiają kolejno: sygnał S2 na semaforze półsamoczynnym (obsługiwanym przez pracownika nastawni) pięciokomorowym, sygnał S2 na semaforze SBL trójkomorowym, więc w blokadzie trzy- lub czterostawnej (dwa odstępy blokowe wolne; jazda z najwyższą możliwą prędkością) i sygnał S2 na semaforze SBL dwukomorowym w blokadzie dwustawnej (jazda z najwyższą prędkością).

Sygnał S3 — „jazda z największą dozwoloną szybkością, nie większą niż 160 km/h” (w przedzie są dwa odstępy blokowe wolne) a przy następnym semaforze z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h" (jedno zielone światło migające na semaforze).

Po sygnale S3 mogą pojawić się wszystkie sygnały ograniczające prędkość do 100 km/h (czyli semafory z zielonym pasem poziomym): sygnał S6, S7, S8, S9 lub wszelkie semafory wprowadzające mniejsze ograniczenie (jeśli sytuacja na następnych odstępach się zmieni), czyli jazda z najwyższą dozwoloną prędkością (sygnał S2) lub jazda z najwyższą dozwoloną prędkością nie większa niż 160 km/h z dodatkowymi informacjami o następnym semaforze (sygnał S3) a także (teoretycznie) sygnały niewprowadzające ograniczenia, ale informujące o ograniczeniach na następnych semaforach: sygnał S4 (ograniczenia do 40 lub 60 km/h na następnym semaforze) lub S5 (czerwone światło na następnym semaforze).

Ilustracje przedstawiają kolejno: sygnał S3 na semaforze półsamoczynnym (obsługiwanym przez pracownika nastawni) pięciokomorowym, sygnał S3 na semaforze SBL w blokadzie czterostawnej (dwa odstępy blokowe wolne, za nim ostęp zajęty; nakazuje rozpocząć hamowanie).

Sygnał S4 — „następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h” (jedno pomarańczowe światło migające na semaforze). Sygnał nie nakazuje zmniejszyć prędkości, informuje jedynie o sygnale podawanym przez następny semafor. Maszynista dostosuje prędkość zależnie od drogi hamowania i odległości od następnego semafora.

Po sygnale S4 mogą pojawić się wszystkie sygnały ograniczające prędkość do 60 km/h (z pomarańczowym pasem poziomym): sygnał S10a, S11a, S12a, S13a lub dowolny sygnał ograniczający prędkość do 40 km/h (bez pasa poziomego): sygnał S10, S11, S12, S13. Jeśli sytuacja na następnych odstępach się zmieni, może być podany inny sygnał, wprowadzający mniejsze ograniczenia, czyli jazda z najwyższą dozwoloną prędkością (sygnał S2) lub jazda z najwyższą dozwoloną prędkością nie większa niż 160 km/h z dodatkowymi informacjami o następnym semaforze (powtórzony sygnał S3) a także (teoretycznie) sygnały niewprowadzające ograniczenia, ale informujące o ograniczeniach na następnych semaforach: powtórzony sygnał S4 lub S5 (czerwone światło na następnym semaforze).

Sygnał S4 występuje tylko na semaforach półsamoczynnych.

Sygnał S5 — "następny semafor wskazuje sygnał stój" (jedno światło pomarańczowe ciągłe na semaforze). Sygnał nie nakazuje zmniejszyć prędkości, informuje jedynie o sygnale podawanym przez następny semafor. Maszynista dostosuje prędkość zależnie od drogi hamowania i odległości od następnego semafora, tak by bezpiecznie się przed nim zatrzymać. Sygnalizator pięciokomorowy z sygnałem S5 używany jest w trzystawnej i czterostawnej SBL i oznacza jeden wolny odstęp, a za nim odstęp zajęty przez inny skład.

Po sygnale S5 należy spodziewać się sygnału S1 (w szczególnych przypadkach sygnału S1a) i tak dostosować prędkość, by bezpiecznie się przed nimi zatrzymać. Jeśli jednak następny odstęp się zwolni, może pojawić się inny sygnał, zezwalający na jazdę z ograniczoną prędkością lub pełną prędkością (zależnie od ilości wolnych odstępów i rodzaju SBL).

Ilustracje przedstawiają kolejno: sygnał S5 na semaforze półsamoczynnym (obsługiwanym przez pracownika nastawni) pięciokomorowym, sygnał S5 na semaforze SBL w blokadzie trzy- lub czterostawnej (jeden odstęp blokowy wolny, za nim ostęp zajęty; nakazuje rozpocząć hamowanie).

Sygnał S6 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h, a przy następnym z najwyższą dozwoloną szybkością” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło zielone ciągłe). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 100 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przyspieszenie do najwyższej prędkości wskazanej w rozkładzie jazdy lub rozkazach dodatkowych.

Sygnał S6 jest wariantem sygnału S10 z dodatkowym pasem zielonym. Odpowiednik bez pasa poziomego ogranicza prędkość do 40 km/h, a odpowiednik z pasem pomarańczowym, zamiast zielonego, (sygnał S10a) ogranicza prędkość do 60 km/h.

Zgodnie z instrukcją, następny semafor musi podawać sygnał zezwalający na jazdę z najwyższą możliwą prędkością. Oznacza to, że po sygnale S6 mogą pojawić się: sygnał S2, S3, S4 lub S5 zależnie od sytuacji na dalszych odstępach.

Sygnał S7 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h, przy tym i następnym semaforze” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło zielone migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 100 km/h i informuje, że następny semafor wprowadza identyczne ograniczenie prędkości.

Po sygnale S7 mogą pojawić się wszystkie sygnały ograniczające prędkość do 100 km/h (czyli semafory z zielonym pasem poziomym): sygnał S6, powtórzony S7, S8, S9 lub wszelkie semafory wprowadzające mniejsze ograniczenie (jeśli sytuacja na następnych odstępach się zmieni), czyli jazda z najwyższą dozwoloną prędkością (sygnał S2) lub jazda z najwyższą dozwoloną prędkością nie większa niż 160 km/h z dodatkowymi informacjami o następnym semaforze (powtórzony sygnał S3) a także (teoretycznie) sygnały niewprowadzające ograniczenia, ale informujące o ograniczeniach na następnych semaforach: sygnał S4 (ograniczenia do 40 lub 60 km/h na następnym semaforze) lub S5 (czerwone światło na następnym semaforze).

Sygnał S8 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h, a przy następnym semaforze z szybkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło pomarańczowe migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większą niż 100 km/h i informuje, że następny semafor wprowadza ograniczenie prędkości do 40 lub 60 km/h.

Po sygnale S8 mogą pojawić się wszystkie sygnały ograniczające prędkość do 60 km/h (z pomarańczowym pasem poziomym): sygnał S10a, S11a, S12a, S13a lub dowolny sygnał ograniczający prędkość do 40 km/h (bez pasa poziomego): sygnał S10, S11, S12, S13. Jeśli sytuacja na następnych odstępach się zmieni, może być podany inny sygnał, wprowadzający mniejsze ograniczenia, czyli jazda z najwyższą dozwoloną prędkością (sygnał S2) lub jazda z najwyższą dozwoloną prędkością nie większa niż 160 km/h z dodatkowymi informacjami o następnym semaforze (sygnał S3) a także (teoretycznie) sygnały niewprowadzające ograniczenia, ale informujące o ograniczeniach na następnych semaforach: sygnał S4 lub S5 (czerwone światło na następnym semaforze).

Sygnał S9 — "jazda z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h, a przy następnym semaforze stój" (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas zielony poziomy, górne światło pomarańczowe ciągłe). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nieprzekraczającą 100 km/h i informuje o konieczności zatrzymania przed następnym semaforem. Maszynista dostosuje prędkość zależnie od drogi hamowania i odległości od następnego semafora, tak by bezpiecznie się przed nim zatrzymać.

Po sygnale S9 należy spodziewać się sygnału S1 (w szczególnych przypadkach sygnału S1a) i tak dostosować prędkość, by bezpiecznie się przed nimi zatrzymać. Jeśli jednak następny odstęp się zwolni, może pojawić się inny sygnał, zezwalający na jazdę z ograniczoną prędkością lub pełną prędkością (zależnie od ilości wolnych odstępów i rodzaju SBL).

Sygnał S10 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 40 km/h, a przy następnym z najwyższą dozwoloną szybkością” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne zielone ciągłe). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większą niż 40 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przyspieszenie do najwyższej prędkości wskazanej w rozkładzie jazdy lub rozkazach dodatkowych.

Zgodnie z instrukcją, następny semafor musi podawać sygnał zezwalający na jazdę z najwyższą możliwą prędkością. Oznacza to, że po sygnale S6 mogą pojawić się: sygnał S2, S3, S4 lub S5 zależnie od sytuacji na dalszych odstępach.

Sygnał S10a — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 60 km/h, a potem z największą dozwoloną szybkością” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło zielone ciągłe). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większą niż 60 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przyspieszenie do najwyższej prędkości wskazanej w rozkładzie jazdy lub rozkazach dodatkowych.

Odpowiednik bez pasa świetlnego (sygnał S10) ogranicza prędkość nie do 60 km/h, ale do 40 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał S2 „jazda z największą dozwoloną szybkością” lub S3 „jazda z największą dozwoloną szybkością, nie większą niż 160 km/h, a przy następnym semaforze z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h”.

Odpowiednik z zielonym pasem świetlnym (sygnał S6) ogranicza prędkość nie do 60 km/h, ale do 100 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał S2 lub S3.

Sygnał S11 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze — z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne zielone migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 40 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przejazd z prędkością nie większą niż 100 km/h. Oznacza to, że po sygnale S11 mogą pojawić się sygnał S6, S7, S8 lub S9 zależnie od sytuacji na dalszych odstępach, a także sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia.

Odpowiednik z zielonym pasem świetlnym (sygnał S7) ogranicza prędkość nie do 40 km/h, ale do 100 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h.

Odpowiednik z pomarańczowym pasem świetlnym (sygnał S11a) ogranicza prędkość nie do 40 km/h, ale do 60 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h.

Sygnał S11a — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło zielone migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 60 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przejazd z prędkością nie większą niż 100 km/h. Oznacza to, że po sygnale S11a mogą pojawić się sygnał S6, S7, S8 lub S9 zależnie od sytuacji na dalszych odstępach, a także sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia.

Odpowiednik bez pasa świetlnego (sygnał S11) ogranicza prędkość nie do 60 km/h, ale do 40 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h.

Odpowiednik z zielonym pasem świetlnym (sygnał S7) ogranicza prędkość nie do 40 km/h, ale do 100 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 100 km/h.

Sygnał S12 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne pomarańczowe migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 40 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przejazd z prędkością nie większą niż 40 lub 60 km/h. Oznacza to, że po sygnale S12 mogą pojawić się sygnał S10, S10a, S11, S11a, powtórzony S12, S12a, S13 lub S13a zależnie od sytuacji na dalszych odstępach, a także sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia.

Odpowiednik z zielonym pasem świetlnym (sygnał S8) ogranicza prędkość nie do 40 km/h, ale do 100 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h.

Odpowiednik z pomarańczowym pasem świetlnym (sygnał S12a) ogranicza prędkość nie do 40 km/h, ale do 60 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h.

Sygnał S12a — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h” (dwa światła na semaforze w jednym pionie: dolne światło pomarańczowe ciągłe, pod nim świetlny pas pomarańczowy poziomy, górne światło pomarańczowe migające). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 60 km/h i informuje, że następny semafor zezwala na przejazd z prędkością nie większą niż 40 lub 60 km/h. Oznacza to, że po sygnale S12a mogą pojawić się sygnał S10, S10a, S11, S11a, S12, powtórzony S12a, S13 lub S13a zależnie od sytuacji na dalszych odstępach, a także sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia.

Odpowiednik bez pasa świetlnego (sygnał S12) ogranicza prędkość nie do 60 km/h, ale do 40 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h.

Odpowiednik z zielonym pasem świetlnym (sygnał S8) ogranicza prędkość nie do 60 km/h, ale do 100 km/h. Następny semafor bez zmian — podaje sygnał zezwalający na jazdę z szybkością nieprzekraczającą 40 lub 60 km/h.

Sygnał S13 — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 40 km/h, a przy następnym semaforze stój” (dwa światła pomarańczowe ciągłe na semaforze w jednym pionie). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 40 km/h i informuje, że następny semafor pokazuje sygnał „Stój!”. Oznacza to, że po sygnale S13 musi pojawić się sygnał S1 (w szczególnych przypadkach S1a, lub sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia, jeżeli sytuacja na dalszych odcinkach się zmieni.

Sygnał S13a — „jazda z szybkością nieprzekraczającą 60 km/h, a przy następnym semaforze stój” (dwa światła pomarańczowe ciągłe na semaforze w jednym pionie, pod nimi świetlny pas pomarańczowy poziomy). Sygnał pozwala na przejazd z prędkością nie większa niż 60 km/h i informuje, że następny semafor pokazuje sygnał „Stój!”. Oznacza to, że po sygnale S13 musi pojawić się sygnał S1 (w szczególnych przypadkach S1a, lub sygnalizatory wprowadzające mniejsze ograniczenia, jeżeli sytuacja na dalszych odcinkach się zmieni.