Przepisy kolejowe
sygnalizacja, znaki kolejowe, semafory
Wskaźniki (instrukcje Ie-1, §16)
Wskaźnik W1 — „oznacza miejsce ustawienia tarczy ostrzegawczej (tarczy ostrzegawczej przejazdowej), a na szlakach z czterostawną blokadą samoczynną – przedostatniego semafora odstępowego blokady samoczynnej na szlaku przed semaforem wjazdowym” (prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej dwa czarne kąty – jeden nad drugim, stykające się wierzchołkami). Wskaźnik W1 ustawia się bezpośrednio przed tarczą ostrzegawczą lub semaforem lub mocuje się go nisko do słupa tarczy – dla zwrócenia uwagi na tarczę lub semafor i nie oświatla się go. Zaleca się wykonywanie tablicy wskaźnika z materiałów odblaskowych.
Wskaźnik W5 — „oznacza granicę przetaczania” (biała tablica, u góry zaokrąglona, z białym obramowaniem). Wskaźnik oznaczający granice przetaczania. Podczas manewrów nie wolno go przekraczać, chyba że dostanie się pozwolenie z dyspozytorni. Ustawia się go w odległości co najmniej 100 m przed semaforem wjazdowym, patrząc w kierunku szlaku. Na stacjach linii dwutorowych wskaźnik W5 ustawiany jest przy torach wyjazdowych po stronie semafora wjazdowego, natomiast na stacjach jednotorowych – po prawej stronie toru głównego patrząc w kierunku szlaku.
Wskaźnik W8 — „konieczność zmniejszenia prędkości jazdy pociągu” (trójkątna biała tablica z czarnym obramowaniem, zwrócona wierzchołkiem ku dołowi, a na niej czarna cyfra wskazująca dozwoloną szybkość (w dziesiątkach km/h)). Gdy nie można ustawić tej tablicy w skrajni, stosuje się tablicę zwróconą wierzchołkiem ku górze i umieszcza ją nisko. Wskaźnik W8 bez cyfry oznacza szybkość 20 km/h. Wskażnik W8 stosuje się wówczas, gdy ograniczenie prędkości ma charakter stały. Ustawia się go w odległości drogi hamowania obowiązującej na danej linii przed początkiem odcinka, przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością. Początek i koniec tego odcinka oznacza się odpowiednimi wskaźnikami W9. Jeżeli zaistnieje potrzeba ograniczenia prędkości na terenie całej stacji, to wskaźnik W8 umieszcza się przy tarczy ostrzegawczej odnoszącej się do semafora wjazdowego.
Wskaźnik W9 — „początek lub koniec odcinka przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością” (prostokątna biała tablica z czarnym obramowaniem, a na niej z jednej strony czarny kąt, zwrócony wierzchołkiem ku dołowi, z drugiej – zwrócony wierzchołkiem ku górze). Ustawia się go w odległości drogi hamowania za wskaźnikiem W8. Wskaźnik W9 wykonywany jest dwustronnie: z jednej strony wskaźnika widoczna jest tablica z czarnym kątem zwróconym wierzchołkiem do dołu, a z drugiej – z czarnym kątem zwróconym wierzchołkiem do góry. Początek odcinka, przez który należy przejeżdżać ze zmniejszoną prędkością, oznacza się tą stroną wskaźnika W9, na której widoczny jest kąt zwrócony wierzchołkiem do dołu. Koniec odcinka wyznacza strona z kątem zwróconym wierzchołkiem ku górze. Na początku odcinka wskaźnik ten ustawia się po tej samej stronie, po której był ustawiony wskaźnik W8.
Zasady rozmieszczania wskaźników W8 (1), (2); W9 (3), (4); na odcinkach torów na których nie obowiązuje ograniczenie prędkości (5) i na odcinkach, na których obowiązuje ograniczenie prędkości (6):
Na jednym torze dwukierunkowym:
Na jednym torze jednokierunkowym:
Na dwóch torach dwukierunkowych:
Na torze skrajnym:
Na dwóch torach – skrajnym i nieskrajnym:
Wskaźnik W12 — „zakropić popielnik oraz zamknąć klapy popielnika” (biała tablica w kształcie ukośnika z czarnym obramowaniem). Wskaźnik W12 ustawia się w odległości 200 m przed mostami, wiaduktami i podobnymi budowlami. Przy przejeżdżaniu obok tego wskaźnika należy zakropić popielnik parowozu i zamknąć jego klapy. Na stacji wskaźnik W12 ustawia się po prawej stronie toru, do którego się odnosi, patrząc w kierunku jazdy. Na szlaku zasady ustawiania wskaźnika są takie same jak wskaźnika W8.
Wskaźnik W13 — „podnieść noże i zamknąć skrzydła pługa odśnieżnego oraz zachować szczególną ostrożność przy pracy podbijarek, oczyszczarek tłucznia i innych maszyn torowych” (czarno-biała krata lub dwie kraty jedna nad drugą składające się z dwóch par ukośników). Wskaźnikiem W13 oznacza się takie miejsca jak przejazd kolejowy, most, rozjazd, czujnik szynowy, lub inne urządzenie na torze. Przed tymi miejscami należy podnieść noże i zamknąć skrzydła pługa odśnieżnego oraz zachować ostrożność podczas pracy maszyn torowych. Wskaźnik W13 ustawia się w odległości 50 m przed wyżej wymienionymi miejscami z obu stron miejsca przy każdym torze. Na stacjach wskaźnik ten ustawia się z prawej strony toru, patrząc w kierunku jazdy. Zasady ustawiania wskaźnika na szlaku są takie same, jak wskaźnika W8.
Pojedynczą przeszkodę oznacza się wskaźnikiem W13 w postaci czarno-białej kraty. Jeżeli przeszkody znajdują się w odległości mniejszej niż 150 m jedna od drugiej, wówczas powinny być one oznaczone jako jedna przeszkoda wskaźnikiem W13 o podwójnej czarno-białej kracie, składającej się z dwóch par ukośników przymocowanych do słupa.
Wskaźnik W15 — „semafor, sygnalizator powtarzający lub tarcza ostrzegawcza, które nie są umieszczone w miejscu, w którym powinny się znajdować, mimo to odnoszą się do toru przy którym stoi wskaźnik” (kwadratowa biała tablica z czarnym trójkątem zwróconym ostrzem w kierunku semafora, sygnalizatora powtarzającego lub tarczy ostrzegawczej). Wskaźnik W15 ustawia się w miejscu, w którym powinien się znajdować semafor, sygnał powtarzający lub tarcza ostrzegawcza. Ostrze czarnego trójkąta na wskaźniku zwrócone jest w stronę sygnalizatora (semafora, sygnału powtarzającego lub tarczy ostrzegawczej), którego sygnały odnoszą się do toru przy którym został ustawiony wskaźnik.
Wskaźnik W16 — „w odległości drogi hamowania znajduje się przystanek osobowy” (biała tablica z trzema czarnymi pasami, wnoszącymi ukośnie z lewa na prawo, ustawiona skośnie do toru). Wskaźnik W16 ustawia się przed przystankami osobowymi, które nie są częścią posterunków ruchowych, a więc nie posiadają semaforów, z prawej strony toru, do którego się odnosi. Ustawia się go w odległości drogi hamowania pociągów, obowiązującej na danym szlaku, liczonej od wskaźnika W4 znajdującego się na przystanku osobowym.
Wskaźnik W18 — „miejsce ustawienia ostatniego semafora SBL na szlaku przed semaforem wjazdowym” (kwadratowa biała tablica z czarnym obramowaniem a na niej czarny pierścień z czarnym kregiem w środku). Wskaźnik W18 umieszcza się na słupie ostatniego semafora SBL celem poinformowania maszynisty, że zbliża się on do posterunku ruchu posiadającego semafor wjazdowy. W przypadku, gdy semafor SBL oznaczony tym wskaźnikiem jest nieoświetlony lub unieważniony, wskaźnik W18 nakazuje maszyniście jazdę z taką prędkością, aby mógł zatrzymać pociąg przed ewentualną przeszkodą, semaforem wjazdowym wskazującym sygnał „Stój” lub zmniejszyć prędkość stosownie do wskazań semafora wjazdowego.
Wskaźnik W22 — „pociąg towarowy może przejechać bez zatrzymania ze zmniejszoną prędkością obok semafora odstępowego blokady samoczynnej, wskazującego sygnał ”Stój"" (kwadratowa czarna tablica ustawiona po przekątnej pionowo, a na niej biała litera „T” wykonana z materiałów odblaskowych). Wskaźnik W22 oznacza, iż maszynista ciężkiego pociągu towarowego może minąć ten semafor, wskazujący sygnał „stój” bez zatrzymania, z prędkością nie większą niż 20 km/h, tak regulując prędkość, aby mógł w każdej chwili zatrzymać pociąg w razie zauważenia przeszkody do dalszej jazdy.